Kentlerin oluşmasında, gelişmesinde ve mimari olarak bir yükseliş göstermesinde rol oynayan bazı etkenler vardır. Bu etkenleri tetikleyen tarihi olaylar, siyasi değişimler, ideolojik yaklaşımlar, iktisadî ve sosyal meseleler ve yeni buluşlar vardır. Demiryollarının 19. yüzyılda ortaya çıkmasıyla birlikte şehirler ve ülkeler arası ulaşım hızlanmıştır. Demiryollarının şehirlere inşa edilen istasyonları da bir mimariyi beraberinde getirmiştir. Daha önceleri bu yapıların mimarlık meseleleri arasında ağırlığı olmasa da, günümüzde endüstriyel mimarinin de gelişimiyle birlikte bu yapılar da bir ağırlık kazanmıştır. Yapıldığı dönemin tarihsel sürecini, mimari anlayışını, mekân-kent ilişkisini yansıtan bu yapılar kentte meydana getirdikleri değişimle ve kente kattıkları havayla bir dönemin simgeleri haline geldiler. Sakarya’da 1899 yılında Osmanlı Anadolu Demiryolları tarafından inşa edilen Adapazarı Tren Garı da bu bahse konu olan yapılardan biri. Ada Ekspresi, Adapazarı’nın jeopolitik konumuyla birlikte hem kente, hem çevre illerle olan ulaşım ağına canlılık kazandırdı. Adapazarı Tren Garı ve Haydarpaşa Tren Garı’nın birbirine olan bağı Adapazarlılar için oldukça duygusal bir bağı ifade ediyor.

3 İstasyon 1 Ömür belgeseli, bir pişmaniyecinin Adapazarı-Arifiye-Sapanca arasında yıllar boyu trende geçen hayatını konu ediniyor. Geçimini trende simit ve pişmaniye satarak geçiren Orhan Okur’un hayat hikayesi kimi zaman tatlı hatıraları kimi zaman hayatın acımasız yanlarını gözler önüne seriyor. Yönetmenliğini Mahmut Rıfkı Ünal’ın, yapımcılığını Sakarya Üniversitesi’nin üstlendiği belgesel aynı zamanda birçok ödüle de layık görüldü. Belgeselin Tren istasyonlarının ve Tren Garlarının şehirler açısından önemini tekrar gündeme getirmesi oldukça önemli. Sakarya’da tarihi simgeleyen yapıların, yani hafızanın zayıf olması her ne kadar eleştiriye konu oluyorsa da, Adapazarı Tren Garı bu hafızanın büyük bir parçasıdır. Belgesel, bir hafızayı tekrar canlandırmak, resmin özelinden bütünü okumak gibi önemli bir misyonu üstlenmiş. Belgesel ekibi, herkesin rahatça izleyebilmesi için belgeseli Youtube üzerinden yayımlamış. İyi seyirler.